Het mengen van tarwerassen is de laatste jaren weer opnieuw in de belangstelling geraakt. In het verleden is dit ook al eens ruimschoots onderzocht. Maar in de vergetelheid geraakt door goede bescherming van de granen tegen ziekten. Nu we in de toekomst minder gewasbeschermingsmiddelen mogen gebruiken en de risico’s op verlaagde opbrengsten groter, wordt het nut van rassenmengsels opnieuw onderzocht.
De theorie achter het mixen van rassen is een verbeterde opbrengst door:
- Een grotere diversiteit in ‘mogelijke’ vatbaarheid voor ziekten
- Een grotere genetische variatie op de akker waardoor opbrengst fluctuaties van rassen worden gemiddeld (risico spreiding)
Het voordeel van een mix van meerdere tarwerassen wordt momenteel internationaal verder onderzocht. Uit eerder studies is reeds vastgesteld dat het blenden van twee rassen geen enkel voordeel heeft ten opzichte van de teelt van de afzonderlijke rassen. Het lijkt erop dat er pas voldoende genetische diversiteit bij minimaal 3 rassen, 4 verschillende tarwerassen lijkt zelfs beter.
Door verschillende resistentiegenen tegen graanziekten te combineren kan de uitbreiding van ziekten worden afgeremd en ook lagere ziektedruk worden gerealiseerd. Een voordeel wordt er verwacht bij bladvlekkenziekte septoria tritici, meeldauw en gele- en bruine roest. Bij de roesten kan een mix van rassen ook de vorming- en verspreiding van een nieuw fysio verkleinen. Hierdoor kunnen tarwerassen langer behouden blijven. Het werkt averechts om rassen met goede aarfusarium resistenties te combineren met een ras met een minder goede aarfusarium resistentie. Het ras met de meeste/vroege aantasting tast ook andere aren aan.
Hoe groot het voordeel van rassenmengsels precies is moet duidelijk worden aan de hand van proeven. Met de huidige doseringen fungiciden is de meeropbrengst moeilijk in veldproeven vast te stellen. Waarschijnlijk kan er op akkers met een mixen van 3 of 4 rassen wel met een gereduceerde dosering fungicide worden gewerkt (buitenlands onderzoek). Een bespuiting weglaten kon nog niet worden aangetoond, deze is meer afhankelijk van de totale ziektedruk in het veld (jaarafhankelijk).
Het grootste voordeel lijkt te zijn: het meer voorkomen van opbrengst fluctuaties van de afzonderlijke rassen. In proeven in de VS werd een 3 % hogere opbrengst behaald maar dan vooral wanneer er afwijkende klimatologische omstandigheden (juist natte of drogere omstandigheden).
Welke rassen kunnen worden gemengd, daarvoor moet er vooral worden gekeken naar rassen met geringe lengte verschillen en weinig verschil in afrijpingstijdstip. Daarnaast moeten de verschillende resistenties en stevigheid complementair te zijn. Voor het leveren van als baktarwe zijn rassenmengsels minder gewenst, dit omdat een partij aan bepaalde (bak)specificaties moet voldoen. Ook deze eigenschappen zouden dan gelijkwaardig moeten zijn. Daarnaast moeten de rassen duidelijk genetisch van elkaar verschillen. Wanneer en of er onder Nederlandse omstandigheden voordelen zijn is nog onduidelijk.
